Assertiviteit

Een aantal sociale vaardigheden wordt samengevat onder het begrip ‘assertiviteit’. Ze zijn van groot belang in het voorkomen van stress. Assertiviteit wordt meestal begrepen als brutaliteit en het eigen belang voorop stellen. Maar dat klopt niet. Assertief zijn betekent opkomen voor jezelf zonder de gevoelens en belangen van een ander uit het oog te verliezen. Assertiviteit gaat over:

• Nee durven zeggen
• Grenzen stellen
• Geven van je mening, feedback of kritiek
• Kritiek ontvangen

Assertief is niet agressief

We hebben allemaal een eigen manier waarop we omgaan met sociale situaties. De manier waarop we aangeven wat we van iets of iemand vinden, wat we willen, wat we nodig hebben van een ander of wat we juist niet willen.

Globaal gesproken zijn er drie verschillende manieren. In welke herkent u zich het meest?

• Sub-assertief
  Sub-assertieve mensen durven niet of nauwelijks voor zichzelf op te komen. Ze staan vooral de ander ten dienste. Deze mensen houden te weinig rekening met zichzelf en komen daardoor ook vaak te kort in situaties met anderen. Ze voelen zich ook eerder slachtoffer van hun omgeving dan een speler. Dit betekent ook dat vaak veel wordt opgekropt. Het risico: stressklachten en overbelasting.

• Agressief
  Agressieve mensen walsen makkelijk over anderen heen, zonder dat soms zelf in de gaten te hebben. Dit is het type mensen waar we aan denken als we het gewoonlijk over ‘assertief’ hebben. Ze komen uit voor wat ze zelf willen of wat ze van iets vinden zonder rekening te houden met de consequenties voor de ander. Soms is er sprake van de ander kleineren, soms de ander in de hoek drukken.
  Net als sub-assertiviteit heeft deze manier negatieve consequenties. Het lokt veel afwijzende reacties op en leidt snel tot conflicten en uitsluiting. Ofwel: je maakt er geen vrienden mee en het leidt tot ongezonde stress.

• Assertief
  Kenmerkend voor een echt assertieve houding is:
  • U komt op voor uzelf op een directe, open en redelijke manier door uiting te geven aan wat u voelt, denkt, wilt en niet wilt
  • U durft u te laten kennen, uw gevoelens en uw kwetsbaarheid te tonen
  • U voelt zich verantwoordelijk voor uzelf
  • U gaat conflicten niet uit de weg

  Maar u blijft bij dit alles tegelijkertijd rekening houden met de gevolgen ervan voor de ander. U laat de ander uitdrukkelijk in zijn of haar waarde en respecteert in de behoeften en wensen van die persoon. Mensen die zich overwegend assertief gedragen en opstellen zullen minder last hebben van stress.

Bron: Fonds Psychische Gezondheid